Η επανάσταση στήν ενέργεια - Shale gas

Shale gas

                                                   
   
            Η αναζήτηση νέων ενεργειακών πηγών ποτέ δε σταματά και ένα από τα πιο πρόσφατα «ευρήματα» της έρευνας είναι το σχιστολιθικό φυσικό αέριο (shale gas) που αντλείται από τα πετρώματα με μεθόδους και αποτελέσματα που διχάζουν.

Το σχιστολιθικό φυσικό αέριο αναμένεται να προκαλέσει παγκοσμιως σημαντικές και απρόβλεπτες γεωπολιτικές και ενεργειακές αλλαγές.

 Για παράδειγμα, η παραγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη και η πιθανή εισαγωγή του από τις ΗΠΑ θα μπορούσαν να αμβλυνουν  την σημερινη  εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.

 Ο διευθύνων  σύμβουλος της "BP Plc", Τόνι Χέιγουορντ δηλωσε οτι το σχιστολιθικό φυσικό αέριο ειναι  "παράγοντας που αλλάζει το παιχνίδι" στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου.

      Καμιά έκπληξη δεν συνιστούν όλα αυτά για τον 91 ετών, σήμερα, εφευρέτη της μεθόδου εξόρυξης μη συμβατικού φυσικού αερίου και δισεκατομμυριούχο πια Τζορτζ Μίτσελ.

 Οι γονείς του, μετανάστες από την Ελλάδα, που είχαν ένα στεγνοκαθαριστήριο, τον σπούδασαν στο Texas A&M University.

 Με πτυχίο γεωλόγου και μηχανικού πετρελαίου, ο Μίτσελ ξεκίνησε, το 1946, σύμβουλος σε μια εταιρία την οποία στη συνέχεια αγόρασε, μετονομάζοντάς την σε "Mitchell Energy & Development Corp".

 Το 1981, άρχισε να πειραματίζεται στη μέθοδο εξόρυξης μη συμβατικού φυσικού αερίου που έχει υιοθετηθεί σήμερα.

 Έχοντας αναπτύξει, ήδη από το 1993, σε βιώσιμη επιχειρηματική δραστηριότητα, την εκμετάλλευση αποθεμάτων αερίου σε αργιλικά σχιστολιθικά πετρώματα, ο Μίτσελ υποστηρίζει ότι πρόκειται για καλύτερη τοποθέτηση κεφαλαιων  από ό,τι στο πετρέλαιο.

Το σχιστολιθικό φυσικό αέριο  σημερα αντλείται με τη χρήση νερού και διαλυτών υπό πολύ υψηλή πίεση και σε μεγάλο βάθος που μπορεί να φθάνει και τα 2 χλμ κάτω από την επιφάνεια της Γης, μια διαδικασία που αποκαλείται υδραυλική ρωγμάτωση (hydraulic fracturing ή «fracking»).

       Στις ΗΠΑ, η «υδρορωγμάτωση» προς άντλησιν αερίου δοκιμάζεται ήδη εδώ και περίπου 40 χρόνια και ήδη υπάρχουν περισσότερα από 50.000 φρεάτια, με το ρυθμό να αυξάνεται σαφώς από το 2009.

        Στα τέλη Μαΐου, η "Royal Dutch Shell" απέκτησε θέσεις στους βραχώδεις σχηματισμούς Μαρσέλους και Ιγκλ Φορντ των ΗΠΑ, καταβάλλοντας 4,7 δισ. δολάρια και την προηγούμενη εβδομάδα η ινδική "Reliance Industries" απέκτησε θέσεις στον τελευταίο αντί 1,35 δισ. δολαρίων, εξασφαλίζοντας συμμετοχή, δίπλα στην "Exxon Mobil Corp.", τη νορβηγική "Statoil" και τη γαλλική "Total", σε αμερικανικά αποθέματα μη συμβατικού αερίου που εκτιμάται ότι, με τους σημερινούς ρυθμούς χρήσης, θα κρατήσουν για 30 με 100 χρόνια.

        Διεθνούς κύρους αναλυτές δεν φείδονται επαινετικών σχολίων για την εξέλιξη, που κατέστησε, πέρυσι, τις ΗΠΑ τη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα φυσικού αερίου στον πλανήτη - και μελλοντικό εξαγωγέα, ενώ προετοιμαζόταν για εισαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου - υποσκελίζοντας τη Ρωσία.

 Πράγματι, ο πρόεδρος της εταιρίας ενεργειακών συμβούλων "IHS Cambridge Energy Research Associates", Ντάνιελ Γέργκιν δεν διστάζει να χαρακτηρίσει την ανάπτυξη του φυσικού αερίου σε αργιλικά σχιστολιθικά πετρώματα "τη μέχρι στιγμής σημαντικότερη ενεργειακή καινοτομία στον αιώνα μας".

                                                          

             Πλέον, οι πάντες μοιάζει να συμφωνούν με την έκθεση της "IHS Cambridge Energy Research Associates" τον περασμένο Μάρτιο που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το φυσικό αέριο σε αργιλικά σχιστολιθικά πετρώματα "δίνει τις δυνατότητες μεταμόρφωσης του ενεργειακού τοπίου στη Βόρεια Αμερική".

Στην Ευρώπη πειραματικές εγκαταστάσεις και κοιτασματα  πέραν της Πολωνίας (που συνδυάζει γεωλογική σταθερότητα και μεγάλα υδάτινα αποθέματα) υπάρχουν στην Αυστρία, την νοτια Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Σουηδία και τη Βρετανία.

          Εταιρίες όπως η Exxon Mobil, η Total και η Shell ετοιμάζονται να επενδύσουν μεγάλα ποσά και έχουν ξεκινήσει εκστρατεία πειθούς των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για τη στρατηγική σημασία αυτού του μη συμβατικού ενεργειακού πόρου.

Ωστόσο τα καθε ειδους συμφεροντα  ,  τα  περιβαλλοντικά και άλλα προβλήματα έχουν ήδη προκαλέσει διαφορες  αντιδράσεις.

          Π.χ .στην   πυρηνικη Γαλλία έχει ήδη επιβληθεί απαγόρευση της «υδρορωγμάτωσης» μέχρι νεωτέρας ,για προφανεις λογους .

Ανησυχίες προκύπτουν και από το γεγονός ότι οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη του μη συμβατικού φυσικού αερίου αρνούνται να αποκαλύψουν τη σύνθεση - και την τοξικότητα - των ειδικών χημικών που απαιτούνται για τη ρωγμάτωση των πετρωμάτων στο υπέδαφος.

       Ο επικεφαλής της Gazprom Αλεξέι Μίλερ στη 13η ετήσια γενική συνέλευση του Ευρωπαϊκού Επιχειρηματικού Συμβουλίου, στις αρχές Ιουνίου, στις Κάννες, έθεσε στους ακροατές του το ρητορικό ερώτημα "μπορούμε να μιλάμε για μια 'επανάσταση του σχιστολιθικού αργίλου' που θα ταράξει τη βιομηχανία φυσικού αερίου ή είναι, απλά, κάποιο είδος 'πυρετού' που πρέπει να περάσουμε;".

Πηγές: Bloomberg, The Financial Times,Reuters,La Tribune,  Science Magazine,Platts.

Γκουάρ, ο σπόρος του φυσικου αεριου

Ινδοί αγρότες καλλιεργούν το απαραίτητο συστατικό για την εξόρυξη με την τεχνική της υδρορωγμάτωσης

Πεινασμένα, βρώμικα, ξυπόλητα και ιδρωμένα.

Ετσι πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους τα παιδιά του Σοχάν Σινχ.

Αγρότης σε μια έρημη γη, ο Σινχ δεν μπορούσε να τους προσφέρει κάτι περισσότερο από μια καλύβα από λάσπη και φαγητό τόσο ώστε απλώς να επιβιώνουν.

Αλλά τα πράγματα άλλαξαν.

Τα πιάτα γέμισαν και στην καλύβα από λάσπη υπάρχουν τώρα κατσίκες.

 Ο Σινχ και τα παιδιά του μένουν πια σε ένα σπίτι από πέτρα. Διότι ο μικρός, σκληρός σπόρος που καλλιεργεί, ένας σπόρος που προοριζόταν άλλοτε κυρίως για τροφή γελαδιών, είναι σήμερα περιζήτητος σε ολόκληρο τον κόσμο.

 Αλλοτε πάμφτωχοι αγρότες, όπως ο Σινχ, έχουν μετατραπεί σε σημαντικό κρίκο της ενεργειακής παραγωγής στις ΗΠΑ - και όχι μόνο.

 Η εξήγηση ακούει στο όνομα «γκουάρ».

                                                           

ΖΩΟΤΡΟΦΗ. 

 Η επιστημονική του ονομασία είναι Cyamopsis tetragonoloba, Κυάμοψις η τετραγωνολόβος. Ο σπόρος είναι τόσο σκληρός, που μπορεί να σπάσει δόντια. Η Ινδία παράγει περίπου το 85% της παγκόσμιας παραγωγής. Επί αιώνες όμως οι αγρότες το χρησιμοποιούσαν μόνο για να θρέψουν τα ζώα τους, με το ζόρι και τις οικογένειές τους. Υπάρχουν και σπόροι με μεγαλύτερη θρεπτική αξία, λίγοι όμως από αυτούς φυτρώνουν στην έρημο Ρατζαστάνι, έναν τόπο πλούσιο σε πολιτισμό αλλά φτωχό σε βροχή.

 Μόνο που κάποια στιγμή, οι εταιρείες τροφίμων ανακάλυψαν ότι το γκουάρ απορροφά νερό σαν… πουσαρισμένο άμυλο καλαμποκιού∙ το κόμμι γκουάρ χρησιμοποιείται σήμερα ευρέως ως προσθετικό τροφίμων και πιο συγκεκριμένα ως φυσικός πηκτικός παράγοντας, σταθεροποιητής και γαλακτοματοποιητής.

 Πολύ πιο σημαντική, ωστόσο, για τους αγρότες ήταν η πρόσφατη ανακάλυψη ότι το κόμμι γκουάρ μπορεί να «σκληρύνει» το νερό - κάπως έτσι έγινε ένα απαραίτητο συστατικό για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου με την τεχνική της υδρορωγμάτωσης ή υδραυλικής ρωγμάτωσης, πιο γνωστής ως fracking.

ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ. 

 Εναν ολόκληρο κόσμο μακριά από την έρημο Ρατζαστάνι, τα κέρδη της Haliburton, αυτού του γίγαντα των πετρελαϊκών υπηρεσιών, μειώνονται διότι οι τιμές του γκουάρ, του σπόρου που καλλιεργεί ο Σινχ και οι υπόλοιποι αγρότες, αυξάνονται∙

 Μια σπάνια νίκη για τους μικρότερους των μικρών «παικτών» του παγκόσμιου εμπορίου.

 Η άνθηση του fracking στις ΗΠΑ έχει επιφέρει απότομη εκτίναξη της παραγωγής φυσικού αερίου, μείωση των εισαγωγών πετρελαίου και σταδιακή εγκατάλειψη των μονάδων παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα.

 Πρόκειται βέβαια για μια αμφιλεγόμενη τεχνική, η οποία μπορεί να έχει ήδη προκαλέσει περιβαλλοντική καταστροφή σε περιοχές των ΗΠΑ, στο κρατίδιο του Ρατζαστάν όμως, στη Βορειοδυτική Ινδία, σε ένα από τα φτωχότερα μέρη του κόσμου, δύσκολα βρίσκει κανείς κάποιον που να το θεωρεί κάτι άλλο πέρα από ευλογία.

 Τα τρακτέρ πωλούνται σαν… φρέσκα ψωμάκια, η αξία της γης ανεβαίνει και οι γάμοι έχουν αποκτήσει ακόμα πλουσιότερα χρώματα.

Στην αντιπροσωπεία τρακτέρ Μέισι Φέργκιουσον του Τζοντπούρ, όπου οι πωλήσεις έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, ο Νατού Παρτζαπάτ περιεργάζεται τα μηχανήματα μαζί με τον πεθερό του: τα κέρδη που αποκόμισε ο τελευταίος από την καλλιέργεια γκουάρ του επέτρεψαν να προσφέρει στον Παρτζαπάτ 12 γραμμάρια χρυσού και μισό κιλό ασήμι ως προίκα για την κόρη του. «Τώρα λοιπόν του αγοράζω εγώ ένα τρακτέρ», λέει ο Παρτζαπάτ, ενώ ο πεθερός του δίπλα κουνάει το κεφάλι με επιδοκιμασία.

ΤΑ ΝΕΑ / The New York Times, Του Gardiner Harris

      Η επανάσταση του φυσικού αερίου πρέπει να είναι «καθαρή»

Μια άλλη άποψη !

 του Thomas L. Friedman

     Βρισκόμαστε εν μέσω μιας επανάστασης του φυσικού αερίου στην Αμερική - επανάσταση που θα μπορούσε ενδεχομένως να αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού στην οικονομία, το περιβάλλον και την εθνική μας ασφάλεια, αν κάνουμε το σωστό.

Τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου που βρίσκονταν ως τώρα κρυμμένα σε σχιστολιθικά πετρώματα σε όλη την Αμερική, και στα οποία μόλις πρόσφατα αποκτήσαμε πρόσβαση, χάρη σε επαναστατικές ανακαλύψεις όπως η σεισμική απεικόνιση, η οριζόντια διάτρηση και η υδραυλική ρωγμάτωση, ή «υδρορωγμάτωση» (hydraulic fracturing η «fracking», στη σχετική ορολογία), μας δίνουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουμε τον «βρώμικο» άνθρακα με το πολύ πιο «καθαρό» φυσικό αέριο ως την μεγαλύτερη πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Αμερική.

Το φυσικό αέριο μπορεί επίσης σύντομα να χρησιμοποιηθεί και για την κίνηση αυτοκινήτων, φορτηγών και πλοίων.

Αυτό μας βοηθά να μειώσουμε τις εκπομπές μας σε διοξείδιο του άνθρακα νωρίτερα από το αναμενόμενο και μας κάνει να αισθανόμαστε πιο ασφαλείς στο θέμα της ενέργειας. Ακόμη, εάν οι τιμές παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα, μπορεί να δώσει στην Αμερική τη δυνατότητα να επαναφέρει στη χώρα τα εργοστάσια που έχει «αποδημήσει» στο εξωτερικό.

Ωστόσο, όπως το θέτει ο Χαλ Χάρβει, ειδικός σε θέματα ενέργειας και κλιματικής αλλαγής, υπάρχει μόνο ένα μεγάλο, εξαιρετικά σημαντικό ερώτημα που μένει να απαντηθεί για αυτήν την αφθονία φυσικού αερίου:

 «Θα είναι άραγε μια μετάβαση σε ένα καθαρό ενεργειακό μέλλον, ή απλά θα αναβάλλει το καθαρό ενεργειακό μέλλον για αργότερα;». Αυτό είναι το ερώτημα - γιατί το φυσικό αέριο παραμένει πάντα ένα ορυκτό καύσιμο.

Το καλό είναι ότι το φυσικό αέριο εκπέμπει κατά την καύση του τη μισή ποσότητα αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τον άνθρακα και, ως εκ τούτου, συμβάλλει αναλογικά μόνο κατά το ήμισυ στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

 Ακόμη καλύτερο είναι το γεγονός ότι η περίσσεια σε αποθέματα φυσικού αερίου καθιστά ανέξοδη την άντληση του.

Υπάρχει όμως ένα «κρυμμένο», μακροπρόθεσμο κόστος: μία παρατεταμένη επάρκεια σε φυσικό αέριο θα μπορούσε να υπονομεύσει νέες επενδύσεις στα συστήματα αιολικής, ηλιακής και πυρηνικής ενέργειας καθώς και στα συστήματα ενεργειακής απόδοσης - τα οποία έχουν μηδενικές εκπομπές - και θα μπορούσε έτσι να μας κρατήσει εξαρτημένους από τα ορυκτά καύσιμα για δεκαετίες.

Κάτι τέτοιο θα ήταν απερίσκεπτο.

Για το λόγο αυτό, στις 29 Μαΐου η βρετανική εφημερίδα The Guardian παρέθεσε το σχόλιο του Φατίχ Μπιρόλ, του επικεφαλής οικονομολόγου της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας, ο οποίος δήλωσε ότι «μια χρυσή εποχή για το φυσικό αέριο δεν αποτελεί απαραίτητα και μια χρυσή εποχή για το κλίμα» - εάν το φυσικό αέριο τελικά υπερκεράσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η Μαρία φαν ντερ Χόεβεν, εκτελεστική διευθύντρια της ΔΥΕ, προέτρεψε τις κυβερνήσεις να διατηρήσουν ως έχουν τις επιδοτήσεις και τους κανονισμούς τους προκειμένου να ενθαρρύνουν επενδύσεις στην αιολική και την ηλιακή ενέργεια και σε άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας «τα επόμενα χρόνια» ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές.

Ωστόσο, ενώ το φυσικό αέριο είναι «καθαρότερο» από τον άνθρακα, η αντληση του μπορεί να γίνει πολύ βρώμικη. Πρέπει να το κάνουμε με τον σωστό τρόπο. Για παράδειγμα, το «πλεονέκτημα» εναντι του άνθρακα μπορεί να υπονομευθεί από διαρροή φυσικού αερίου ατελούς καύσης από φρεάτια και αγωγούς, διότι το μεθάνιο - το κύριο συστατικό του φυσικού αερίου - είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, ισχυρότερο και από το διοξείδιο του άνθρακα.

Οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες μπορούν εύκολα να διατηρήσουν υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας στις διαδικασίες άντλησης, αλλά μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων με χρήση υδρορωγμάτωσης πραγματοποιείται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο. Τα πρότυπα ασφαλείας που μπορούν να καταστήσουν την υδρορωγμάτωση φιλική προς το περιβάλλον δεν κοστίζουν ακριβά, αλλά οι μεγάλες εταιρείες εξόρυξης θέλουν να βεβαιωθούν ότι οι κύριοι των μικρών επιχειρήσεων είναι, εξίσου, υποχρεωμένοι να τα ακολουθήσουν ούτως ώστε για όλους να ισχύει το ίδιο κόστος αντλησης.

                                                         

       Στις 19 Ιουλίου, το περιοδικό Forbes πήρε συνέντευξη από τον Τζορτζ Φιντίας Μίτσελ, ο οποίος τη δεκαετία του 1990 υπήρξε πρωτοπόρος στη χρήση της μεθόδου της υδρορωγμάτωσης για την άντληση φυσικού αερίου από στεγανά σχιστολιθικά πετρώματα.

Σύμφωνα με το Forbes, ο Μίτσελ υποστήριξε ότι απαιτείται η θέσπιση κανονισμών για την υδρορωγμάτωση από το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, όχι μόνο από τις πολιτείες: «Αν δεν το κάνουν σωστά, μπορεί να υπάρξει πρόβλημα», αναφέρει.

Δεν δικαιολογείται να μη γίνει σωστά. «Υπάρχουν καλές τεχνικές ώστε να γίνει με ασφάλεια οι οποίες πρέπει να ακολουθηθούν με τον σωστό τρόπο», δηλώνει.

 Ωστόσο, οι μικρότερες ανεξάρτητες εταιρείες άντλησης «είναι ανεξέλεγκτες». «Είναι δύσκολο να ελέγξει κανείς αυτές τις ανεξάρτητες εταιρείες.

 Εάν κάνουν κάτι επικίνδυνο ή με λανθασμένο τρόπο, θα πρέπει να τιμωρηθούν.»

Ο Φρεντ Κρουπ, πρόεδρος του Ταμείου Περιβαλλοντικής Άμυνας, ο οποίος έχει επεξεργαστεί τα πρότυπα εξόρυξης σε συνεργασία με την κυβέρνηση και με διάφορες εταιρείες, προσθέτει: «Τα πλεονεκτήματα για την οικονομία και την εθνική μας ασφάλεια που θα προκύψουν από το φυσικό αέριο είναι εμφανή, αλλά αν επισκεφθεί κανείς μερικές από αυτές τις περιοχές που παρουσιάζουν εντατική ανάπτυξη, εξίσου εμφανείς είναι και οι περιβαλλοντικές συνέπειες.»

Χρειαζόμαστε εθνικά αποδεκτά πρότυπα για τον έλεγχο της διαρροής μεθανίου, για τον έλεγχο του νερού που χρησιμοποιείται κατά τη διαδικασία της υδρορωγμάτωσης - από πού αντλείται, πώς γίνεται η διαχείριση του μολυσμένου νερού που προέρχεται από τη διαδικασία της υδρορωγμάτωσης και πώς προστατεύεται από αυτό ο υδροφόρος ορίζοντας - καθώς και για τη διασφάλιση του δικαιώματος των τοπικών κοινοτήτων να πουν «όχι» στην άντληση αερίου από την περιοχή τους.

«Το βασικό μήνυμα», δήλωσε ο Κρουπ, «είναι ότι πρέπει να διαμορφωθούν οι σωστοί κανόνες. Απαιτείται πραγματική ικανότητα επιθεώρησης και σχέδια συμμόρφωσης σε περιπτώσεις όπου οι εταιρείες πιστοποιούν ότι έχουν κάνει αυτό που πρέπει και υπάρχουν σοβαρές κυρώσεις εάν ψεύδονται.»

Οι ενεργειακές εταιρείες που επιθυμούν να διατηρήσουν «ελαστικούς» τους κανονισμούς πρέπει να κατανοήσουν ότι μια σειρά από πιθανές κακοτυχίες σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο θα προκαλέσουν - δικαίως - περιβαλλοντικές αντιδράσεις, εαν δεν ελεγχθούν. Πρέπει επίσης να κάνουμε το σωστό και για την οικονομία. Θα χρειαστούμε περισσότερα έσοδα από τη φορολογία για να κερδίσουμε το στοίχημα του προϋπολογισμού τον Ιανουάριο.

Γιατί, λοιπόν, να μην εφαρμόσουμε έναν φόρο στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που θα αποφέρει αρκετά χρήματα ώστε να μειωθεί το έλλειμμα και να περιοριστούν οι φόροι σε πρόσωπα και επιχειρήσεις - και που θα εξασφαλίσει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παραμένουν ανταγωνιστικές με το φυσικό αέριο;

Κάτι τέτοιο θα διασφάλιζε ότι η επανάσταση του φυσικού αερίου θα αλλάξει την ίδια την Αμερική, όχι απλώς το δίκτυο παροχής ηλεκτρισμού.

      (.energypress.gr /ΤΟ ΒΗΜΑ/-The New York Times, 8/8/2012)