ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ

                                             

.  Τα μουσικά όργανα .
.   Οι Ανδριώτικοι χοροί  Συρτός και Μπάλος.

Δυο λόγια για την μουσική μας παράδοση και την απαξίωση της σήμερα . 
                                                                                     ΑΠΟ ΤΟΝ       ΓΙΩΡΓΟ ΔΑΡΔΑΝΟ

                                                
Η Αφορμή
Η αφορμή για αυτό το κείμενο,δόθηκε πέρυσι στο πανηγύρι στην Αρνη.
 Βρεθήκαμε σ' αυτό το ορεινό χωριό του νησιού μας, με την προσδοκία οτι θα απολαμβάναμε ενα πραγματικό Ανδριωτικο γλέντι, με τα τοπικά όργανα - βιολί , λαούτο,τσαμπούνα, τουμπί,σαντούρι η κανονάκι- που θα έπαιζαν τους γνωστούς μοναδικούς παραδοσιακούς Ανδριωτικους σκοπούς.
Τον αρχαίο Συρτό , τον γυναικείο Μπάλο και τον , αργό ,αρχοντικό , βαθύτατα ερωτικό, λεβέντικο Ανδριώτικο Μπάλο.
Αυτό άλλωστε συνέβαινε όλα προηγούμενα χρόνια υπό την προεδρία των Μιχάλη και Γιάννη Χαλά.
Η σημερινή κατάσταση
Η πραγματικότητα μας απογοήτευσε. Αντι για όλα όσα περιμέναμε να δούμε με ανυπομονησία , αντικρίσαμε και ακούσαμε άλλα αντι άλλων.
Η κεντρική πλατεία της Ευαγγελίστριας  αλλά και η πλαϊνή πλατεία του σχολείου γεμάτη κόσμο. Υπήρχε μάλιστα και γιγαντοοθόνη για να δούνε τα δρώμενα όσοι ήταν πιο μακρυά .
 Αλλά οι μουσικοί έπαιζαν όργανα με.....συνθεσάιζερ, τα βιολιά ήταν ξενόφερτα- οχι Ανδριώτικα και η ωραιότατη κατά τα άλλα αοιδός τραγουδούσε τις τελευταίες επιτυχίες των Αθηναϊκών σκυλαδικων.
Ο κόσμος και στις δυο πλατείες χοροπηδουσε σαν να πάταγε σταφύλια ( ! ) ,για να μην πω τίποτα χειρότερο.
Είναι αλήθεια, οτι τα τελευταία χρόνια, οι τοπικοί πολιτιστικοί Σύλλογοι, περιόρισαν την δράση τους σε μια μόνον χορευτική εκδήλωση, κι αυτή στο τοπικό πανηγύρι .
Οι νέοι πρόεδροι, φορώντας τα καλά τους, κάνουν μια και μοναδική εμφάνιση - ως επίδειξη ''μικρης'' εξουσίας, έχοντας ήσυχη την συνείδηση τους οτι κάνουν  ''πολιτισμό''.
 Η παράδοση του νησιού μας
Στο χωριό της Άρνης έγινε πριν από ένα -δυο χρόνια νομίζω, συνάντηση των παραδοσιακών οργανοπαικτών του Αρχιπελάγους.
Ακούστηκαν τότε, τσαμπούνα; και τουμπι κι άλλα παραδοσιακά μουσικά όργανα σε τοπικούς μα;ς σκοπούς.
Στην  Βορειοανατολική Άνδρο υπάρχει Σχολή παραδοσιακών μουσικών οργάνων .
 Εκεί ο Σταύρος Λαρίος, το καλύτερο παραδοσιακό βιολί του νησιού μας , μαθαίνει στους δεκαοχτώ μαθητές του, παραδοσιακούς ρυθμούς. Μερικοί , μάλιστα απο αυτούς , ξεκίνησαν ήδη να παίζουν σε διάφορες εκδηλώσεις.
Στο νησί μας έχουν μείνει , ακόμα, μόνο οκτώ λαούτα και το μουσικό αυτό όργανο διδάσκεται..
Προτροπές
Ει ναι πραγματικά αδιανόητο να φέρνουμε μουσικούς από την Παρο και την Νάξο - νησιά με διαφορετικά ακούσματα και μουσική παράδοση απο αυτή της Ανδρου- οταν έχουμε τόσο καλούς δικούς μας ντόπιους παραδοσιακούς  οργανοπαίχτες.

                                      

                Είναι κρίμα να χρησιμοποιούμε συνθεσάιζερς όταν έχουμε παραδοσιακά νησιωτικά βιολιά, τσαμπούνες, λαούτα, τουμπια και σαντούρια-κανονακια να παίζουν προς τέρψιν των κατοίκων του νησιού μας , αλλά και των εκατοντάδων επισκεπτών μας στις καλοκαιρινές, κυρίως, μουσικές εκδηλώσεις μας.
Καλό θα είναι οι τοπικοί άρχοντες και οι διοργανωτές αυτών των μουσικών εκδηλώσεων να σέβονται την παράδοσή μας . Τουλάχιστον στην αρχή κάθε εκδήλωσης , να ακούγονται οι ντόπιοι παραδοσιακοι  μας μουσικοί , με τα γνήσια παραδοσιακά μας ακούσματα και ρυθμούς.
Άλλωστε ,οι επισκέπτες μας , θα νιώσουν μεγαλη χαρά αν ακούσουν τα τοπικά μουσικά μας όργανα και δουν πως χορεύονται οι παραδοσιακοί μας χοροί . ο Συρτός και ο Μπάλος!.   Διαβάστε...

  Ο ΑΝΔΡΙΩΤΙΚΟΣ ΜΠΑΛΟΣ

            Όπως συμβαίνει σε πολλά νησιά των Κυκλάδων, έτσι και στην Άνδρο ,  χορεύεται πολύ ο Μπάλος, η μουσική του οποίου είναι επηρεασμένη από στροφές που προήλθαν από τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας και της Κωνσταντινούπολης. Τις στροφές αυτές έφεραν στην Άνδρο παλιοί οργανοπαίχτες της ,οι οποίοι είχαν μεταβεί εκεί.
               Ο Ανδριωτικος Μπάλος παίζεται κάπως πιο αργά και σε κλίμακες ''ρεμπέτικου ύφους'' στο Ντο μινόρε και ματζόρε, στο Σολ ματζόρε  και μινόρε και από την κλίμακα αυτή με ανάλογη στροφή καταλήγει και πάλι στο Ντο ματζόρε και συνεχίζεται.

ΠΩΣ ΧΟΡΕΥΕΤΑΙ Ο ΜΠΑΛΟΣ
                                               
                                           

   Πριν παιχθεί ο κυρίως Μπάλος , παίζεται ενας Συρτός.
 Ένας απο τον  ''Πολίτικο'' , ''Συλιβριανο'', ''Ποταμό'' , ''Του Κίτσου η Μάνα'' , ''Της Γριάς το Κάστρο'', τον ''Ασιζιε'', σύμφωνα με την παραγγελία που θα δώσουν οι χορευτές, ( δυο άνδρες ) , στους οργανοπαίχτες.
 Αφού χορέψουν λίγη ώρα , καλούν δυο γυναίκες , τις ''ντάμες'' , όπως λέγονται στην Άνδρο , οι οποίες κρατημένες με μαντίλι, παίρνουν θέση ανάμεσα στους  '' καβαλιέρους ''. Ο ένας σύρει τον χορο , κρατώντας με μαντήλι την διπλανή του ''ντάμα'',η οποία κρατεί την δεύτερη ''ντάμα'' και εν συνεχεία κρατιέται ο δεύτερος  '' καβαλιέρος '' που είναι και ο τελευταίος της σειρας. Με την διάταξη αυτή των χορευτών παίζεται ο     '' Γυναικείος Μπάλος '' επι 10 -15 λεπτα η και περισσότερη ώρα και ακολουθεί ο κυρίως Μπάλος που χορεύεται αντικριστά από ενα η δυο ζεύγη.

                                                                                                                                                          


      Από τον πρώην πρόεδρο του Συλλόγου Άρνης ,κον Ιωάννη Χαλά , πήραμε την παρακάτω επιστολή-απάντηση στο έγγραφο του κου Ιωάννη Δαρδάνου , την οποία φυσικά και δημοσιοποιούμε.
                                                                                                                      Γιώργος Μαντζώρος

Απάντηση στον Γιώργο Δαρδανό

Φίλε Γιώργο, απαντώντας στη δηκτική σου αναφορά (ανάρτηση της 30^ης Ιουλίου), όσον αφορά  το πανηγύρι του περυσινού καλοκαιριού της Άρνης, νομίζω ότι αδικείς το σύλλογο της Άρνης και μαζί του όλους τους Αρνιώτες και τελικά τον εαυτό σου. Για να είμαστε δίκαιοι έχεις δίκιο όταν ανησυχείς, όπως άλλωστε και εγώ, για την πορεία της παραδοσιακής μας μουσικής, έτσι όπως προβάλλεται στη μοντέρνα της εκδοχή από τους σύγχρονους οργανοπαίκτες με την άδεια και εν πολλοίς με άγνοια, των συλλόγων του νησιού μας. Έχεις όμως ένα μεγάλο άδικο όταν στοχοποιείς μόνο το διοικητικό συμβούλιο του συλλόγου της Άρνης, όταν οι αναφορές σου σχετίζονται με το σύνολο σχεδόν των συλλόγων του νησιού, εκτός ορισμένων εξαιρέσεων όπως είναι ‘ο φιλοπρόοδος όμιλος του Γαυρίου’. Το διοικητικό συμβούλιο του συλλόγου της  Άρνης αποτελείται από μια παρέα με κέφι, με συνοχή, με νεανική ορμή και προπάντων με βαθειά συναίσθηση του ρόλου του και της κοινωνικής προσφοράς. Από τον καιρό που μεταφέρθηκε η έδρα του συλλόγου στο χωριό, η παρουσία του έχει γίνει έντονη και εμφανής σ’ όλες τις πτυχές της καθημερινότητας των κατοίκων. Όπως στην διοργάνωση επιτυχημένων εκδηλώσεων κατά τη διάρκεια του χειμώνα για τους μόνιμους κατοίκους του χωριού, χρηματική στήριξη έργων κοινωφελούς χαρακτήρα, συντήρηση χωμάτινου οδικού δικτύου κα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Σπύρος Χαλάς με δικά του μέσα -προσωπική εργασία, χρήματα) ή και της εταιρίας του– χρήση χωματουργικών εργαλείων, προσφορά πέτρας – έχει συμβάλει στην επίλυση πολλών προβλημάτων του χωριού, αντικαθιστώντας πολλές φορές την ανύπαρκτη παρουσία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Επομένως δικαιολογημένη είναι η πικρία που νοιώθουν όλοι τους για τις αιτιάσεις σου Γιώργο Δαρδανέ, ιδιαίτερα δε ο πρόεδρος του συλλόγου. Από την άλλη πλευρά δεν έχουμε χρέος πριν τιμωρήσουμε να διαδάξουμε; Επί του προκειμένου, ήταν και είναι παράδοση του συλλόγου να διοργανώνει μια μεγάλη εκδήλωση στην 6^η Αυγούστου και μια μικρότερη εκδήλωση μόνο για τους ντόπιους μια βδομάδα μετά της 6^ης Αυγούστου. Στην πρώτη εκδήλωση κατά παράδοση εκκαλούντο να παίξουν  μουσικά συγκροτήματα που θα άντεχαν και θα κάλυπταν μουσικο-χορευτικές ανάγκες ενός ευρύτερου κοινού. Πάντα όμως με νησιώτικό ρεπερτόριο. Στη δεύτερη διοργάνωση η εστίαση ήταν η γνήσια παραδοσιακή μουσική από ντόπιους παλαίμαχους του είδους. Στο πλαίσιο αυτό διοργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία πριν μερικά χρόνια μια βραδιά παραδοσιακής μουσικής με τη βοήθεια του Κώστα Δαρδανού. Πέρσι έπαιξαν οι αδελφοί Μαστροζάννε (τσιτσίδες). Για να μην πολυλογούμε, το ερώτημα δεν είναι ποια η καταγωγή του μουσικού συγκροτήματος ή τι μουσική παίζουν, αλλά αν ο κόσμος είναι ευχαριστημένος. Αν ο κόσμος είναι ευχαριστημένος με μη Ανδριώτικα συγκροτήματα ή με τη νέο-νησιώτικη μουσική(sic) από Ανδριώτες μουσικούς, τότε όλοι εμείς οι ευαγγελιζόμενοι τη θέση πίσω στις ρίζες, πρέπει να ανησυχούμε. Μόνη διέξοδος για μένα είναι να αρχίσει να διαδίδεται η γνήσια παραδοσιακή μουσική στο ευρύτερο Ανδριώτικο κοινό, με επιλογή και συμμετοχή των μαιτρ του είδους στα πανηγύρια. Μια άλλη συμπληρωματική ενέργεια που γίνεται απ’ ότι ξέρω από το Ίδρυμα Κυδωνιέως και το Φιλοπρόοδο Ομιλο Γαυρίου είναι να μαθαίνεται η παραδοσιακή μουσική μας από τους δασκάλους τους είδους, σε νέους μουσικούς. Υπάρχουν οι Τριανταφυλλάκηδες από τους Κατακαλαίους, οι Λαρρίοι από το Γαύριο, ο Ζαγοραίος από το Κόρθι ο Κώστας Δαρδανός και άλλοι που δε γνωρίζω ή μου διαφεύγουν, που μπορούν να γίνουν οι μπροστάρηδες δάσκαλοι, εφ’ όσον τους δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις και κίνητρα. Τελειώνοντας θα ήθελα να κάνω μια πρόταση. Να βοηθήσουμε όλοι ώστε το πανηγύρι της καθόλα όμορφης Άρνης να αλλάξει μορφή και να μεταλλαχθεί σ’ ένα πραγματικό φεστιβάλ, θεσμό παραδοσιακής Ανδριώτικης μουσικής. Εδώ θέλουμε τις προτάσεις και τη βοήθεια όλων.

Γιάννης  Χαλάς

τ. πρόεδρος του Συλλόγου Άρνης