ΑΝΔΡΟΣ ..........ΣΤΟ ΣΤΕΝΟ

Στο Στενό

Η στενή λωρίδα θάλασσας που χωρίζει την Άνδρο από την Τήνο  είναι το ''στενό''
Η περιοχή της Νότιας Άνδρου ονομάζεται επίσης ''στενό'' από τους Ανδριωτες .
Πρόκειται για μια μοναδική και απίστευτα  όμορφη παρθένα ορεινή περιοχή,  που καταλήγει στη θάλασσα του ''στενού'' , απέναντι από την βόρεια πλευρά της Τήνου.
Διοικητικά ανήκει στο δημοτικό διαμέρισμα του Κορθίου και στα χωριά του Κορθίου.
Όλη η περιοχή που  έχει χαρακτηριστεί ως Natura , αποτελεί ένα αληθινό διαμάντι της φύσης αλλά και της Ανδριώτικης Κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής .

Η κυρίαρχη φύση

Το ανάγλυφο της περιοχής έχει επιβάλει αυταρχικά  τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στην περιοχή.
Έτσι η ανθρώπινη παρέμβαση μέσα στο πέρασμα του χρόνου είναι απόλυτα αρμονική ,  έχοντας μεταβάλλει σε γόνιμη και παραγωγική μια άγονη και απρόσιτη περιοχή .

Στην περιοχή δεν υπάρχουν χωριά και  μόνιμοι κάτοικοι.
 Υπάρχουν ξοχώραφα με μικρά '' κονάκια '',που μπορούν να φιλοξενήσουν τον αγρότη -κτηνοτρόφο η και κάποιους εργάτες προσωρινά.
Στο ''στενό'' οι αγρότες έρχονταν με άλογα η μουλάρια ακολουθώντας  τα παραδοσιακά  πέτρινα μονοπάτια τις΄΄στενές'' , μετά από αρκετές ώρες ταξιδιού.
Τα κονάκια  είναι μικρά πρόχειρα μονοχωρα η διχωρα  πέτρινα κτίσματα , με τα απολύτως αναγκαία για διαμονή λίγων ημερών. Ένα πέτρινο τζάκι για θέρμανση το χειμώνα,  άλλα και για μαγείρεμα , ένα τραπέζι και δυο η τρία κρεβάτια για ύπνο , μια λάμπα πετρελαίου κρεμασμένη στον τοίχο .
 Το κονάκι είναι χτισμένο συνήθως με την πόρτα στον νοτιά και κοντά σε πηγή νερού.
Παρόλο ότι η περιοχή είναι ημιορεινή και βραχώδης εντούτοις υπάρχουν αρκετές  πηγές για ανθρώπους και ζώα αλλά και για το πότισμα κάποιων μικρών καλλιεργειών το καλοκαίρι.
Κατά μήκος των μικρών ρυακιών και της πορείας του νερού προς τη θάλασσα έχουν κατασκευασθεί πέτρινες δεξαμενές  ( στέρνες )  , μικρές η μεγάλες από όπου το νερό οδηγείται στα παράπλευρα κτήματα.  
Τα κονάκια βρίσκονται μέσα στις ιδιοκτησίες των αγροτών ,  που όλες είναι περιτοιχισμένες με μάντρες από ξερολιθιά , εξαιρετικής λαϊκής τέχνης.

Η γη ακόμα δουλεύεται.

      Μερικά από τα χωράφια αυτά είναι τόσο μεγάλα που διαθέτουν κυκλικά πέτρινα αλώνια ,  για το  άλεσμα των σιτηρών με ζώα αλλά και πατητήρια για πάτημα των σταφυλιών και παραγωγή κρασιού.
Είναι αξιοθαύμαστος ο τρόπος κατασκευής των αναβαθμίδων ''αμασιών'' με ξερολιθιά σε μια τόσο επικλινή περιοχή που έχουν δημιουργηθεί ανάμεσα στις ''πεντζουλες'' , καλλιεργήσιμες εκτάσεις τις όποιες αφού όργωναν με τα ζώα , στην συνέχεια τις έσπερναν με δημητριακά,η καλλιεργούσαν αμπέλια.
Σήμερα  καλλιεργούν  σύκα,  αμύγδαλα , φραγκόσυκα, αχλάδια, λεμόνια, βερίκοκα, ελιές άλλα και μουριές για τους μεταξοσκώληκες  παλαιότερα.
Στα βράχια κοντά στην θάλασσα τον χειμώνα φύεται ο ονομαστός ''αλοιφός'' η σταμναγκάθι  .
Στα χωράφια αυτά υπάρχουν μέχρι σήμερα κυψέλες για μέλι άριστης ποιότητας .
Τα γιδοπρόβατα βόσκουν επίσης μέσα σε αυτές τις ιδιοκτησίες, όπου παράγεται εξαιρετικό κρέας και γάλα.
Στο ''στενό'' η χλωρίδα είναι μοναδικής ομορφιάς και ποικιλίας . Σπάνια  βότανα της  μάνας φύσης υπάρχουν εδώ σε αφθονία. Μυρωδιές και  αρώματα του Αρχιπελάγους μαγεύουν τον επισκέπτη.
Μοναδική και η πανίδα . Αρπαχτικά κάθε είδους,  όπως ο σπάνιος  Μαυροπετρίτης στον καταγάλανο ουρανό , νησιωτικές πέρδικες αλλά και χιλιάδες μεταναστευτικά , τσαλαπετεινοί , καρδερίνες, φλώρια, φανετα και τόσα άλλα πουλιά και ζώα , ζουν  σε αυτόν το μικρο παράδεισο.

                                                                          
Βέβαια το κυνήγι απαγορεύεται στην μεγαλύτερη έκταση ,αλλά και οι ντόπιοι προστατεύουν την περιοχή που αγαπούν με πάθος.
Διάσπαρτα στην περιοχή τα κατάλευκα εκκλησάκια , κλασικά κυκλαδίτικα σημάδια.
Οι δρόμοι είναι στενοί,  ιδιαίτερα δύσκολοι και επικίνδυνοι και απαιτούν μεγάλη προσοχή αλλά και τετρακίνητα αυτοκίνητα.

                                                              
Οι παραλίες είναι μοναδικές και όλες προστατευμένες από τους βόρειους άνεμους και τα μελτέμια , αλλά η πρόσβαση είναι ιδιαίτερα δύσκολη από στεριά ,  λόγω έλλειψης δρόμων.
Η περιοχή  απροσπέλαστη  στους πολλούς  έμεινε παρθένα μέχρι σήμερα και θα μείνει στο μέλλον , επειδή οι Ανδριωτες την αγαπούν και την προστατεύουν από ''εισβολείς''.

Τέτοιοι υπήρξαν μέχρι σήμερα αρκετοί επίδοξοι ''πρασινοι απατεωνες'' ,  που  προσπάθησαν και προσπαθούν με δολωμα το χρημα,  να εγκαταστήσουν  βιομηχανίες ανεμογεννητριών , για να καταστρέψουν οριστικά έναν επίγειο παράδεισο   , ένα μνημείο της φύσης  για να κερδίσουν αυτοί επιδοτήσεις εκατομμυρίων και να στερήσουν από τους απλούς Ανδριωτες αυτό που το νησί τους διαθέτει .
Την μοναδική ομορφιά.

                                                                

Όρμος Μονής .  Στενό Άνδρου. 

Εδώ  , μέσα σε ένα καταπράσινο κτήμα που φτάνει μέχρι τα κρυσταλλένια νερά της θάλασσας , είναι το παραδοσιακό κονάκι  του κου Αντώνη Κρούσση . Το λιτό  κτίσμα  αν και  χρονολογείται από τον  18 ο αιώνα είναι άριστα συντηρημένο και η κατασκευή του μας υπενθυμίζει το μεγαλείο της απλότητας , κυρίαρχο  στοιχείο στην Κυκλαδίτικη Αρχιτεκτονική.

Ο φιλόξενος ιδιόκτητης , λάτρης της Κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής, μας υποδέχτηκε με ενα εξαιρετικό κρασί απο τα σταφύλια του κτήματος , που παρασκευάζει ο ίδιος με τον παλαιό παραδοσιακό τρόπο . Στη συνέχεια μας έκανε το τραπέζι με φαγητό που μαγείρεψε ο ίδιος στα ξύλα,  αφού στην περιοχή του Στενού δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα .( ευτυχώς !!!!!)
Ο κος Αντώνης έχει αφιερώσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής του , για να κρατήσει αυτό το κτήμα των προγόνων του σε άριστη κατάσταση , αλλά με πολλούς κόπους αφού και δεν υπάρχει δρόμος επικοινωνίας παρα μόνο ένα  μονοπάτι, αλλά και ο ίδιος επιθυμεί να κρατήσει ανέπαφη και αναλλοίωτη την ιδιοκτησία του , σεβόμενος αυστηρά την παράδοση.
Στο κτήμα υπάρχουν αιωνόβια δέντρα κάθε είδους , οπωροφόρα , ελιές, εσπεριδοειδή και αμπέλια.

 Όπως μας είπε , κατά την περίοδο της κατοχής το κονάκι είχε καταληφθεί από Ιταλούς στρατιώτες , λόγω της θέσης από όπου μπορεί κανείς να ελέγχει τα πλοία που περνάνε από το  ''στενο''.
Στο πέτρινο τραπέζι που φάγαμε , είναι χαραγμένα με λατινικά ,  από τους Ιταλούς τα αρχικά των ονομάτων τους , ιστορική ανάμνηση  μιας θλιβερής περιόδου.

 Σήμερα οφείλουμε όλοι να διατηρήσουμε ανέπαφη και αναλλοίωτη αυτή την ξεχωριστή γωνιά του νησιού μας και της πατρίδας μας , για να την παραδώσουμε στις επόμενες γενιές σαν τον πολυτιμότερο θησαυρό της πολιτιστικής κληρονομιάς μας.
Η περιοχή του ''στενού'' απειλείται σήμερα σοβαρά από τους μόνιμους καταστροφείς του περιβάλλοντος και του Ελληνικού τοπίου .
Τις   αιολικές  βιομηχανικές εγκαταστάσεις , των κερδοσκόπων κρατικοδίαιτων εργολάβων που είναι ανεπιθύμητοι στην Άνδρο ,από την πλειοψηφία των κατοίκων.