1981 .
Ήταν μια υγρη χειμωνιάτικη νυχτιά ,περπατούσα με τον Μαρκο , στο ''μουράγιο'' εξω απο το Τελωνείο Χιου . ''Ξέμπαρκος'' Α' μηχανικός ο Μάρκος , καλος φίλος και πρώτος μάγειρας .
Βλέπαμε τις ανεμότρατες απέναντι στην ''ψαρόσκαλα'' .
Κάπνιζαν οι ''τζιμινιερες'' τους .
Ετοιμάζονταν για το αποψινό φευγιό τους .
Δεν μιλήσαμε, αλλα σκεφτόμασταν το ιδιο πράγμα .
Βλέπω τον καπτα Πετρο τον Μισκή να πηγαίνει με γρήγορα βήματα στον ‘’Αη Νικολα’’.
Ενα μεγάλο σιδερένιο καικι , μαγγιώρο , ''τρεχαντήρι''.
''Γρι γρι'' , το καλοκαίρι , ''ανεμότρατα'' τον χειμωνα , με μηχανάρα Bontuin 600 άλογα . ‘’Παπανικολής’’ ηταν το αγαπημένο ‘’τσούκλι’’ του καπτα Πετρου . Για αυτον ο ‘’Αγιος Νικολαος’’ ηταν ο ‘’Παπανικολης’’ το φημισμένο υποβρύχιο .
‘’Πετρο να έρθουμε μαζι σας ‘’? ρώτησα.
‘’Δεν ξερω Γιώργη , απόψε είναι μεσα ο μπάρμπας μου. Ξέρεις .’’ . ‘’Καλά ειπα’’, παμε παρέα μεχρι εκει και τον ρωτάμε ''.
Τον ήξερα καλα τον Καπτα Λευτέρη τον Μανίκα . Τον ήξεραν και οι γλάροι στο Αιγαίο . Όνομα βαρύ . Θηρίο στην δουλειά ,δεν είχε ποτέ στοπ , ουτε στην φουρτούνα ουτε στα ψάρια . Δύσκολα έβρισκε πλήρωμα γιατι τους.... ‘’βασάνιζε’’ . Έψαχνε για ‘’σιδερένιους’’ ναύτες .Ομως ηταν άρχοντας . ‘’Κιμπάρης’’ Μικρασιάτης . Πλήρωνε με το παραπάνω .
‘’Καλησπέρα καπτα Λευτέρη, μας θέλεις απόψε για πλήρωμα ?’’ Χαμογέλασε ελαφρά .
‘’Εχει ''θάλασσα'' απόψε ,αλλά εγω χατήρια φίλων , δεν χαλάω ποτέ . Μπείτε μεσα αφου το θέλετε ’’ . Βαλτε ‘’νιτσεράδες’’ .
Κοίταξα τον Μάρκο στα μάτια και σαλτάραμε απο την ‘’κουπαστή’’ στη ‘’γέφυρα’’ .
Ο καπτα Πέτρος ( ανηψιός του καπτα Λευτέρη ) χαμογελούσε . Ισως δεν περίμενε οτι θα αντέξουμε εκεινο το βράδυ .
Ξεκολλήσαμε και σαλπάραμε στο ‘’μπουγαζι’’ . Κοίταγα στο ραντάρ , τα αλλα καικια . Σκέφτηκα οτι ειχε καλή τιμη το μαριδακι και το κυνηγούσαν ολοι .
Βραδυα δύσκολη με ’’οχταρι’’ γεμάτο και βροχή . ‘’Φρέσκος καιρός . Σορόκος’’ . ‘’Χάση κόσμου’’ έλεγε ο καπτα Πέτρος .
Αργα η μηχανή ,ορτσα η πλώρη μας στον καβο της Τουρκίας , ανεβαίναμε και κατεβαίναμε στα κυματα . Φθάσαμε δυσκολα στο στενο , εκανε αριστερά ο Καπτα Λευτερης , μπήκαμε στα Τούρκικα νερα με σβηστα τα φωτα . Στο ραντάρ έβλεπα και αλλα ψαραδικα καΐκια , Χιώτικα και Τούρκικα .
Δεν μιλουσε κανενας , μονο κατι μισόλογα ελεγαν στο VHF οι αλλοι καπεταναίοι .
’’Φούντα όλα ’’ διέταξε ξαφνικά ο καπτα Λευτερης , και το δίχτυ αρχισε να ξετυλίγεται στην θαλασσα . ‘’Στήθηκαν’’ οι ‘’πορτες’’ και τα ‘’σύρματα φέρμα'' ,τρίζανε . Γυρισαμε στην ‘’μπάντα’’ με πορεια στην Χίο .Ο καιρος ηρθε στην αριστερή μας πλευρά .’’Τραβούσαμε’’ με 3 μιλια. Τα κύματα βουνα . Μια ‘’καλαρισμενη’’ ανεμότρατα ειναι αδύνατον να ξεφύγει απο την ‘’τουρκική καταδίωξη’’ , εκτος αν τα ‘’κοψει ‘’ ολα τα εργαλεία και τα πετάξει στην θάλασσα , πράγμα απίθανο για εναν καπετανιο , σαν τον καπτα Λευτέρη τον Μανίκα . Ποτε του δεν εκανε πισω . Κοίταξε με ευλάβεια και προσοχή το ραντάρ . Η ‘’καταδιωξη’’ μας ειπε , ξεχωρίζει αμέσως , λογω ταχύτητας . Ευτυχώς, εκεινο το βραδυ κράτησε τους Τούρκους στο λιμάνι τους , ο ισχυρός νοτιάς . Οταν επιτέλους βγήκαμε στα ‘’δικα μας’’ νερα , αισθάνθηκα πολυ καλύτερα .
4-6 μιλια ειναι αυτη η ‘’καλάδα’’ . Με σταθερή ταχύτητα τα 3 μιλια .
Φθάσαμε στο τελος της , και ο ‘’Μανικας’’ , φώναξε στο πλήρωμα ‘’Βίρα το βίντζι παλικαρια μου ’’.
Ανάψαν τα φωτα . Ήταν μεσάνυχτα . ‘’Έβαλαν βολτα’’ και σήκωσαν τον ‘’σακο’’ στο βίντσι , τον φέραν μεσα και έλυσαν τον ‘’γαίδαρο’’. Κινήσεις μαγικές με τέτοια θύελλα .
Γεμισε φύκια και μαριδάκι η ''κουβερτα'' , ειδα τον καπτα Λευτερη απογοητευμένο .
Λίγα τα ψάρια . Δυο μολις ‘’κασάκια’’ . Το πλήρωμα αρχισε το ‘’ξεδιαλεγμα ‘’.
Τσαντίστηκε αλλα δεν μίλησε το θηριο .
‘’Μπαταρισε’’ το τιμόνι , για Τουρκία , ξανα .
Δεν τολμήσαμε να μιλήσουμε εμεις , αφου δεν μας έπεφτε λόγος , παρότι ο Μαρκος ειχε ναυτια και ξερνούσε σαν γατί . Λούφαξε , ντράπηκε , δεν μίλησε καθολου και κατέβηκε στο αμπάρι .
Οταν κατάλαβα καλά , την σκοτεινή πορεία μας και την θεση μας στο ραντάρ , πραγματικά ανησύχησα αφου μέτρησα 6-7 μιλια , μεσα απο το ‘’συνορο’’.
Περιμέναμε ολοι αμίλητοι, να κανει επιτέλους ‘’κράτει’’ .
Η πρώτη μας φορα , ήταν η καθημερινότητα , του καπτα ‘’Μανικα’’.
Δεν έκανε ποτέ πισω . ‘’Μεχρι το πρωι’΄ , μου ειπε σιγανά ο καπτα Πέτρος .’’Θέλει ψαρι , απόψε ο θείος’’ .
‘’Φούντα ολα’’ φώναξε , άνοιξε την πορτα της γέφυρας και επιθεώρησε το πλήρωμα του .’’Μαινα Νικο’’φωναξε στο ναυτη .Ο ‘’σακος ‘’ στην θαλασσα . Έκοψε ταχύτητα στα 3 μιλια παλι , στήθηκαν οι πόρτες ,ισιώσαν τα σύρματα ,πορεία στην Χίο και παλι .Το ιδιο δρομολόγιο .
Ολα μονος του , αν και ο ανιψιός του και μαθητής του, ήταν ψαροκαπετάνιος με 10 νταν . Δοκιμασμένος χρονια τωρα .
Εκεινη την ωρα ειδα ενα φως στον ουρανο .Μετα το έχασα και το ξαναειδα στη Γη.
Βαπόρι γκαζάδικο θεριο , ''κροσσαριζε'' το στενο με πορεία στον βοριά . Ηταν πολύ κοντα μας το ....‘’ανάθεμα’’ , οπως ειπε ο καπτα Λευτέρης , που το ειχε δει στο ραντάρ . Άναψε τα φωτα μας ,για να μας δει ‘’αυτός ‘’ ,αλλά μεσα σε ‘’χάση κόσμου’’ , νυχτα με βροχή και κυματα βουνά η κατάσταση ηταν πολυ επικίνδυνη . Δεν γύρισε ουτε πόντο το τιμονι μας, ο καπτα Λευτέρης , μονο έκοψε λιγο την ταχύτητα μας .Η ανεμοτρατα δεν μπορεί να στρίψει γιατι η τα εργαλεία που σέρνει θα γινουν ‘’κουβαρι’’, η θα ‘’νταγιαντίσουμε ‘’ .
Είδαμε ολοι ενα μαύρο τοίχο μες την νυχτιά , ακριβως μπροστά μας .Περνούσε και δεν τελειώνε . Ειπα με αυθάδεια … ‘’Καπτα Λευτέρη ,θα τρακάρουμε!!!!’’ Με κοίταξε και χαμογέλασε σιωπηλά .’’Εχουμε φύλακα τον ‘’Αη Νικόλα , Γιώργη’’ ψιθύρισε .
Ωρες τα…. δευτερόλεπτα . ‘’Ενταξει περασε ο πούστης’’ , ειπε στο τελος .
Ανασάναμε ολοι . Ηρθε στην γέφυρα και ο Μαρκος , που όταν ειδε την φάση ….εγινε καλά !
Οταν εκανε ‘’κρατει’’ ξανα , είχαμε επιτέλους φθάσει στο τελος της ‘’καλαδας’’ .
Στα Χιώτικα νερα .
‘’Βιρα , παληκαρια μου ‘’!!! Εδεσαν και ανέβασαν το ''σάκο'' με το ''βίντσι'' στο ''άλμπουρο ''. Λυσανε τον ‘’γαιδαρο’’ . Φυκια και μαρίδες γέμισαν την ‘’κουβέρτα’’ . Όμως παλι ηταν λίγα τα ψάρια . Ούτε τα πετρέλαια !. Στεναχωρήθηκε , μούτρωσε , νεύριασε .
Για εμενα και τον Μαρκο , μεγάλωσε η αγωνια μας για την συνέχεια ……’’Μεχρι το πρωί ‘’ . Αυτο σκεφτήκαμε . ‘’Υπομονή Μαρκο ‘’...ειπα στο φιλο μου .
Έβαλε παλι ‘’μπρος’’ ο καπτα Λευτερης , χωρις πολλές κουβέντες .
Ομως ειχε αλλάξει ροτα .
‘’μα…που μας παει ?‘’ ρώτησα τον Πέτρο . ‘’Στο λιμάνι ‘’ , μου απάντησε .
‘’Ηκουσε τους αλλουνούς στο VHF , μιλάνε σε δικο τους κώδικα μεταξύ τους ,μου ειπε χαμηλόφωνα ο Πέτρος , στα Χιώτικα . Δεν ηκαμανε τίποτα απόψε ‘’.
Δεν μπορω να πω οτι στενοχωρήθηκα . Σκουντηξα τον Μαρκο με χαρά .
Ειπα απο ευγένεια …‘’ Καπτα Λευτέρη , δεν θέλουμε να γινουμε εμπόδιο στην δουλειά σας ‘’.
‘’ Οχι παιδια μου ,απάντησε .’’Φταιει ο καιρος’’ .
‘’Απόψε δεν εχει μαρίδα το στενο .ειπε .Πάμε σιγά σιγά στο λιμάνι . Αύριο εχει ο Θεος’’ .
Δεν σκεφτόταν ποτε τον κακο καιρο ,τον αερα , τα κυματα .
Δούλευε με ολους τους καιρούς . Γυαλο και πέλαγο , μεγάλα βαθη . Ατέλειωτες ωρες στο τιμόνι . Γαρίδα , καραβίδα , κουτσομούρα, μπακαλιάρους , ηταν τα βασικά θηράματα του , αλλα και ολα τα αλλα είδη , απο τους κηπους της θάλασσας
Ειχε σκάφος και πλήρωμα , βαρεου τύπου , για ολες τις συνθήκες .Μέτραγε μονο το καλο του όνομα , το γούστο του , το γόητρο του και..... ποσα ‘’κασακια’’ ξεφόρτωνε απο το ψυγείο του ‘’Αη Νικόλα ‘’ , στην ‘’ψαροσκαλα’’ της Χίου , κάθε μερα .
Γιώργος Βαλ.Μαντζώρος
